برق‌گرفتگی چگونه اتفاق می‌افتد؟
·
1404/2/18 20:08
· خواندن 2 دقیقه
برق‌گرفتگی چگونه اتفاق می‌افتد؟ نگاهی فنی و علمی به یک پدیده خطرناک
برق‌گرفتگی یکی از خطرناک‌ترین حوادثی است که می‌تواند در محیط‌های خانگی، صنعتی یا آزمایشگاهی رخ دهد. در حالی که همه می‌دانیم برق‌گرفتگی ممکن است باعث شوک، سوختگی یا حتی مرگ شود، اما کمتر کسی می‌داند دقیقاً چگونه و چرا این اتفاق می‌افتد. در این مقاله، به بررسی علمی و فنی پدیده برق‌گرفتگی می‌پردازیم تا دید روشنی نسبت به علل، خطرات و راه‌های پیشگیری از آن داشته باشیم.
---
برق‌گرفتگی چیست؟
برق‌گرفتگی یا شوک الکتریکی زمانی اتفاق می‌افتد که جریان الکتریکی از بدن انسان عبور کند. بدن انسان به دلیل وجود آب و املاح، رسانای خوبی برای جریان برق است. وقتی بخشی از بدن با یک نقطه دارای ولتاژ تماس پیدا می‌کند و مسیر جریان به نقطه‌ای با ولتاژ کمتر (مثلاً زمین) وجود داشته باشد، برق از بدن عبور می‌کند.
---
مسیر عبور جریان: عامل تعیین‌کننده‌ی خطر
میزان آسیب ناشی از برق‌گرفتگی بستگی زیادی به مسیر عبور جریان از بدن دارد. اگر جریان از دست وارد شود و از پا خارج شود، مسیر از قلب عبور می‌کند که بسیار خطرناک است و می‌تواند منجر به ایست قلبی شود. اما اگر جریان فقط از بخشی از پوست عبور کند، احتمال آسیب جدی کمتر است، گرچه همچنان خطر وجود دارد.
---
عوامل موثر بر شدت برق‌گرفتگی
1. ولتاژ: هر چه ولتاژ بالاتر باشد، احتمال عبور جریان بیشتر است. برق شهری (220 ولت در ایران) برای انسان کشنده است.
2. مقاومت بدن: بدن خشک مقاومت بیشتری دارد، اما اگر بدن مرطوب یا عرق‌کرده باشد، مقاومت کم می‌شود و جریان بیشتری عبور می‌کند.
3. زمان تماس: هر چه تماس با برق طولانی‌تر باشد، آسیب بیشتر می‌شود. حتی جریان‌های کم در تماس طولانی می‌توانند خطرناک باشند.
4. شدت جریان: جریان بیشتر از 30 میلی‌آمپر می‌تواند باعث ایست قلبی شود. جریان‌های بالا حتی می‌توانند باعث سوختگی‌های داخلی و خارجی شوند.
---
برق‌گرفتگی با ولتاژ پایین هم ممکن است؟
بله، برخلاف تصور عموم، حتی ولتاژهای زیر 50 ولت هم در شرایط خاص می‌توانند خطرناک باشند، مخصوصاً اگر پوست خیس یا زخمی باشد یا مسیر جریان از قلب عبور کند. بنابراین نباید هیچ سطح ولتاژی را دست‌کم گرفت.
---
پیشگیری از برق‌گرفتگی
استفاده از کلید محافظ جان (RCD): این کلیدها در صورت عبور جریان نشتی، بلافاصله مدار را قطع می‌کنند.
دستکش و کفش عایق: کار با برق بدون تجهیزات ایمنی هرگز توصیه نمی‌شود.
بررسی و نگهداری منظم تجهیزات برقی: سیم‌های پوسیده یا دستگاه‌های معیوب، عامل بسیاری از برق‌گرفتگی‌ها هستند.
خاموش کردن برق هنگام تعمیر: هیچ‌گاه با مدار برق‌دار کار نکنید.
آموزش و آگاهی: دانستن اصول ایمنی برق، برای تمام افراد لازم و ضروری است، حتی در خانه.
---
نتیجه‌گیری
برق‌گرفتگی فقط یک اتفاق ساده نیست؛ پدیده‌ای پیچیده و خطرناک است که می‌تواند در کسری از ثانیه جان یک انسان را بگیرد. با درک نحوه عملکرد جریان برق و رعایت نکات ایمنی، می‌توان از بسیاری از این حوادث جلوگیری کرد. یادمان باشد در دنیای برق، دانش و احتیاط، نجات‌دهنده‌ی جان ماست.
---
#برق_گرفتگی
#ایمنی_برق
#خطر_الکتریسیته
#نکات_ایمنی
#نخبه_شو
#smartsho